Correspondentie van A.L.G. Bosboom-Toussaint

Het project realiseert een digitale editie van de correspondentie van Geertruida Bosboom-Toussaint (1812-1886), dat wil zeggen de ruim 1500 bewaard gebleven brieven die door haar zijn verzonden, zowel voor als na haar huwelijk. De brieven aan haar zijn door haar echtgenoot Johannes Bosboom na haar dood veelal teruggegeven aan de afzenders of verbrand. Wat er nog van over is, ligt dus in de archieven van afzenders, op enkele brieven na. Biograaf Hans Reeser meldt dat er geen geregelde correspondentie is weer te geven, maar dat uit de brieven van Toussaint wel vaak blijkt wat de reactie op een eerdere brief was.

Het belang van de editie is in de eerste plaats gelegen in de vooraanstaande positie van Bosboom-Toussaint ten opzichte van zowel andere vrouwelijke auteurs als degenen (mannen) die het in het literaire veld voor het zeggen hadden. Haar correspondentie vormt een belangrijk negentiende-eeuws egodocument, vergelijkbaar met de dagboeken van Willem de Clercq (met wie Toussaint in contact stond) en de correspondentie van de Tachtigers (zie de editieprojecten van Ton van Kalmthout en Ineke Huysman resp. van Annemarie Kets-Vree). Gezien de stellingname van Bosboom-Toussaint in religieuze kwesties zijn de brieven ook van belang voor godsdiensthistorici. En uiteraard zijn de brieven eveneens interessant voor niet-specialisten die geïnteresseerd zijn in negentiende-eeuwse literatuur, in het bijzonder in de romans van Bosboom-Toussaint.

De brieven worden getranscribeerd met aanpassing van de interpunctie (dit vanwege de leesbaarheid), geannoteerd en gelinkt met de database NEWW (New approaches to European Women’s Writing). In het project werd gebruik gemaakt van wat al eerder is getranscribeerd en op verschillende manieren gepubliceerd of anderszins gedocumenteerd, zoals onder meer in:

• Reeser, H., Repertorium op de briefwisseling van A.L.G. Bosboom-Toussaint. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU, 1990.
• Reeser, H., De jeugdjaren van Anna Louisa Geertruida Toussaint, 1812-1851. Haarlem: H.D. Tjeenk Willink & Zoon, 1962.
• Reeser, H., De huwelijksjaren van A.L.G. Bosboom-Toussaint, 1851-1886. Groningen: Wolters-Noordhoff / Bouma’s Boekhuis, 1985.
• Bosboom Nz. J., Brieven van A.L.G. Bosboom-Toussaint aan E.J. Potgieter. Bewerkt en toegelicht door J. Bosboom Nz. Rotterdam: D. Bolle. z.j.
• Sikemeier, J.H., Elise van Calcar-Schiotling. Haarlem: H.D. Tjeenk Willink, 1921.

De brieven worden geëditeerd en gepresenteerd in eLaborate. Momenteel wordt aan het project gewerkt door dr. Annemarie Doornbos, die gepromoveerd is op Bosboom-Toussaint, en dr. Suzan van Dijk, leider van het project De brieven van Belle van Zuylen, dat eveneens in eLaborate wordt uitgevoerd. De laatste is verantwoordelijk voor de onderlinge afstemming van de werkzaamheden. Projectleider is prof. dr. Ton van Kalmthout.

De online editie is te vinden op de website Briefwisseling Bosboom-Toussaint