Kat & taal nieuws en media

Katten zijn een geliefd onderwerp bij veel mensen. Regelmatig verschijnt er dan ook iets over ons wetenschappelijke onderzoek naar de interacties tussen katten en mensen in de media. Nieuwsgierig? Hier vind je links naar filmpjes, artikelen, blogs en podcasts. Ook plaatsen wij hier onze eigen nieuwtjes over het onderzoek en de teamleden.

Geesteswetenschappen Stimuleringsfonds voor Impactgericht Onderzoek steunt project kat-mens-interacties

23 mei 2024

Het Geesteswetenschappen Stimuleringsfonds van de Universiteit Utrecht heeft financiële steun toegezegd aan het kat-mens-interacties project. We willen hiermee toewerken naar een nieuw perspectief op taal/communicatie en mensen uitnodigen om beter te luisteren naar hun huisdieren om hun behoeftes beter te begrijpen. Hiervoor werken we samen met de Sophia-Vereeniging. We gaan werken aan effectieve en duurzame kennisdeling met de maatschappij, zoals een quiz en lesmateriaal, allemaal breed inzetbaar voor verschillende doelgroepen. Voor deze vervolgstappen in het project blijven we ook nauw samenwerken met het Meertens instituut.

Marjo van Koppen in De Nieuws BV van BNNVARA

20 mei 2024

Spreken katten Nederlands? En hoe wijzen katten iets aan? Marjo van Koppen (hoogleraar Variatielinguïstiek) onderzoekt huiskatten in hun natuurlijke setting. Presentatrice Natasja Gibbs ondervraagt haar en Mark Dingemanse (universitair hoofddocent Taal en communicatie) over de communicatie tussen mens en dier. Kunnen we de levens van katten en andere dieren beter maken als we hen beter leren te begrijpen? Deze en andere vragen komen in dit fragment aan de orde.

Sterre Leufkens over praten met je kat

25 april 2024

Is het mogelijk om met je kat te communiceren? Onderzoeker Sterre Leufkens volgde een cursus kattentaal en schreef daar een artikel over voor Nemo Kennislink. Een woordenboek kattentaal zit er helaas niet in, maar als je goed naar je kat kijkt, dan kun je daar wel degelijk van alles uit opmaken. Leufkens spreekt zich uit tegen de komkommerchallenge op internet en wat vinden katten nu toch zo leuk aan een kartonnen doos?

Poes wordt onder de kin gekriebeld

Leonie Cornips geeft Schultink lezing

11 januari 2024

Leonie Cornips doet sinds 2018 veldwerk op verschillende melkveebedrijven. Ze leerde hier onder andere dat melkkoeien actief interacties met mensen aangaan. Ook houden ze in de gaten of ze wel of niet begrepen worden en herhalen desnoods hun boodschap of passen deze aan. Er zou volgens Leonie Cornips in het huidige tijdsgewricht een gesprek op gang moeten komen over een meer ethische omgang met koeien en ook met andere dieren, die de gevolgen van het handelen van de mens aan den lijve ondervinden, vaak zonder dat aan hen iets wordt gevraagd. In de lezing maakte ze zich dan ook hard voor een ‘animal turn’ in de sociolinguïstiek.

De Schultink lezing is een onderdeel van de LOT winter school 2024 en vond plaats op de Tilburg University.

Leonie Cornips

LOT winter school 2024: Marjo van Koppen, Leonie Cornips en Marlou Rasenberg geven les aan studenten

11 januari 2024

De mens heeft al geruime tijd een enorme impact op de planeet. We kunnen andere dieren daarbij eigenlijk niet zomaar passeren, maar daarvoor moeten we deze dieren wel eerst beter leren begrijpen. Marjo van Koppen en Leonie Cornips gaven daarom tijdens de LOT winter school een cursus over communicatie tussen verschillende diersoorten onderling en tussen niet-menselijke dieren en mensen. De studenten werden aangespoord om na te denken over een meer inclusieve taalkunde, waarbij dieren niet automatisch worden uitgesloten omdat ze geen (mensen)taal spreken. De studenten gingen zelf aan de slag met video-opnames van interacties tussen mensen en niet-menselijke dieren, en kregen tools aangereikt om die interacties te analyseren (o.a. in een gastcollege van Marlou Rasenberg).

De winter school is een jaarlijks initiatief van de Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap (LOT) en is bedoeld voor onderzoeksmaster-studenten en PhD-studenten. Dit jaar vindt de winter school plaatst op Tilburg University.

Presentatie voor medewerkers van de Dierenbescherming

23 november 2023

Marjo van Koppen en Marlou Rasenberg hebben een presentatie gegeven aan medewerkers van de Dierenbescherming over interacties tussen mensen en dieren. Ze spoorden hen aan om na te denken over verschillende vragen. Hoe praten mensen bijvoorbeeld met elkaar en hoe praten dieren met elkaar? Gebruiken ze geluiden of bewegingen of allebei? Marjo en Marlou lieten zien dat er al veel onderzoek is gedaan naar bijvoorbeeld bijen, zebravinken, koeien, katten, honden, apen en meerkatten. Ook lieten ze zien dat mensen al vaak geprobeerd hebben om dieren mensentaal te leren spreken. Soms lukte dit wel een beetje, maar vaak ook niet. Hoe we dan wel met dieren kunnen communiceren? De conclusie was dat we dat het beste kunnen doen door heel gedetailleerd naar ze te kijken en te luisteren en een gezamenlijke taal te proberen te ontwikkelen.

Marlou Rasenberg sprak op HSN Onderwijs Conferentie Nederlands

19 november 2023

De jaarlijkse HSN Onderwijs Conferentie Nederlands richt zich op leeromgevingen in Nederland en Vlaanderen waar Nederlands geleerd wordt op verschillende niveaus. Marlou Rasenberg gaf een presentatie op deze conferentie.

De presentatie ging over het volgende: mensen met huisdieren weten vaak precies wat hun dier bedoelt met bepaald gedrag, terwijl een dier geen mensentaal gebruikt. Hoe werkt dit precies? Welke rol spelen de fysieke verschillen tussen mens en dier in het overbrengen van een boodschap? En hoe kunnen kennis en methoden uit de taalkunde ons meer inzicht geven in de interacties met dieren?

De presentatie is verschenen in een bundel met andere presentaties op de conferentie. Nieuwsgierig? Lees hier de bijdrage van Marlou (en de andere bijdragen).

Leonie Cornips aan het woord over dieren en taalwetenschap

16 oktober 2023

In het artikel ‘Boe, zegt de koe’ legt Sterre Leufkens uit waarom taalwetenschappers steeds beter naar dieren zijn gaan luisteren. Leonie Cornips vertelt hoe de ideeën in de taalkunde zich de afgelopen eeuw ontwikkeld hebben en waarom zij vindt dat taalkunde nu wel wat inclusiever mag worden.

Journal of Pragmatics publiceert artikel over kat-mens-interacties

25 september 2023

In de novembereditie van het Journal of Pragmatics verschijnt het artikel ‘A linguistic-pragmatic analysis of cat-induced deixis in cat-human interactions’. Dit artikel is geschreven door Leonie Cornips, Marjo van Koppen, Sterre Leufkens, Kristin Melum Eide en Ronja van Zijverden. Kort gezegd gaat het artikel over hoe een kat iets aanwijst of duidelijk maakt aan een mens. Ook wordt besproken dat het lichaam van een kat andere mogelijkheden biedt dan dat van een mens en hoe de kat zijn of haar lichaam gebruikt in interacties met mensen.

Kater op witte deken

Marlou Rasenberg en Marjo van Koppen op Onze Taal-congres

3 juli 2023

Op 17 juni spraken Marlou Rasenberg en Marjo van Koppen op het congres van Onze Taal. De presentatie ging over de interactie tussen kat en mens. Hoe brengen mensen en katten met hun stem of met hun lichaam bepaalde betekenissen aan elkaar over? Welke abstracte patronen kun je hierin ontdekken? En hoe verschillen deze patronen per huishouden? (Foto door Bart Versteeg).

Gedeelde tweede plaats voor essay ‘Reimagining language’

1 juni 2023

Marlou Rasenberg en Marjo van Koppen hebben in samenwerking met collega’s van verschillende andere instituten en universiteiten een mooie gedeelde tweede plaats behaald bij de LOT-Grotevragenprijs. Dit is een prijs voor de beste ideeën over wat de grote vragen worden die de taalwetenschap in de komende 10 jaar zullen bezighouden. De prijs bedraagt 1350 euro. Aan het essay werkten mee: Marlou Rasenberg (Meertens), Azeb Amha (Leiden), Matt Coler (Groningen), Marjo van Koppen (Meertens, Utrecht), Emiel van Miltenburg (Tilburg), Lynn de Rijk (Radboud), Wyke Stommel (Radboud) en Mark Dingemanse (Radboud, MPI). Het essay wordt in het najaar gepubliceerd in Linguistics of the Netherlands.

Lezing Diercommunicatie bij SPUI25 terugkijken

27 februari 2023

Marjo van Koppen en Leonie Cornips gaven een lezing bij SPUI25. SPUI25 is het academisch-culturele podium van Amsterdam, waar wetenschappers, schrijvers en kunstenaars hun kennis en verwondering delen in voor iedereen toegankelijke lezingen. De lezing is nu ook terug te kijken.

Marjo van Koppen op NPO Radio 2

4 november 2022

Marjo van Koppen was te gast in het radioprogramma Jan-Willem Start Op van BNNVARA op NPO radio 2. Ze legt uit dat poezen met hun oren dingen aanwijzen.

Schildpadpoes ligt gapend in een bloembed.

RTL Nieuws besteedt aandacht aan vacature voor onderzoeker kat-mens-interacties

4 november 2022

Marjo van Koppen legt uit dat je bij deze ogenschijnlijke droombaan niet de hele dag kattenfilmpjes aan het kijken bent en dat er naar iemand wordt gezocht met een taalkundige achtergrond. (De vacature is inmiddels vervuld.)

Vacature onderzoeker kat-mens-interacties krijgt aandacht in AD

2 november 2022

Naar aanleiding van de vacature voor een onderzoeker kat-mens-interacties, legt Marjo van Koppen uit hoe taalkundig onderzoek naar dieren in zijn werk gaat. Welke stappen doorloopt een kat bijvoorbeeld om een boodschap over te brengen? Maar ook: wat gebeurt er als het niet lukt om een mens zover te krijgen dat hij de deur opendoet of eten geeft? (De vacature is inmiddels vervuld.)

Nieuwe video over praten met je huisdier

4 oktober 2022

Omdat het dierendag is, besteedt RTL Nieuws aandacht aan praten met je huisdier. Honden en katten blijken verschillende communicatiestijlen te hebben. Marjo van Koppen vertelt dat katten met hun oren kunnen wijzen.

Een rood met witte kater kijkt in de camera.

Nieuwe video: Kunnen dieren praten?

2021

De Universiteit van Maastricht maakte een video over de vraag of dieren wel of niet kunnen praten. Leonie Cornips legt uit wat hierover al bekend is.